Köpeklerde Patella Çıkığı Belirtileri ve Ameliyatı

Köpeklerde en sık karşımıza çıkan ortopedik sağlık sorunlarından birisi patella çıkığıdır. Köpeklerde patella çıkığı çoğunlukla küçük ırk köpekleri etkilemektedir. Fakat bu büyük ırklarda görülmeyeceği anlamına gelmez. Özellikle Toy Poodle, Yorkshire Terrier, Chihuahua ve Pomeranian ırklarında karşımıza çıkmaktadır.

Patella, diz kapağı kemiğine verilen isimdir. Patella çıkığı ise, diz kapağı kemiğinin yani patellanın normal konumundan kayarak dizin dışına doğru yer değiştirmesi durumudur. Patella çıkığı, genellikle travma, ani dönme hareketleri veya kas problemleri nedeniyle karşımıza çıkar. Dizde şiddetli ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve dizin bükülememesi gibi belirtiler görülür.

Köpeklerde Patella Çıkığı Nedir?

Patella, diz eklemi için koruyucu bir kapak olan diz kapağı kemiği için kullanılan tıbbi anatomik bir terimdir. Patella, femur (uyluk kemiği) ve tibia (kaval kemiği) kemiğini birbirine bağlar. Uyluk kaslarının tendonlarına gömülü küçük bir kemiktir. Femurun ucunda yer alan troklear oluk adı verilen bir oluğun içinde yer alır. Patella troklear oluğun içindeki normal konumundan yer değiştirdiğinde ya da çıktığında buna patella çıkığı denir.

Çıkık patella medial veya lateral yönde olabilmektedir. Bu, oluktan hangi yöne doğru hareket ettiğine yani çıktığına bağlıdır. Patella dizin iç tarafına doğru hareket ederse medial patella çıkığıdır. Patella dizin dış tarafına hareket ederse lateral patella çıkığıdır. Patella çıkığının tıbbi değerlendirmede 4 derecesi vardır. 4 en şiddetli durumdur ve patella kalıcı olarak oluktan çıkar.

Patella çıkığı yaygın olarak karşımıza çıkan köpek ırkları aşağıdaki gibidir.

• Toy Poodle
• Yorkshire Terrier
• Chihuahua
• Pomeranian
• Boston Terrier
• Cavalier King Charles Spaniel
• French Bulldog
• Pekingese

Yukarıda görüldüğü gibi köpeklerde patella çıkığı çoğunlukla küçük ırklarda karşımıza çıkmaktadır. Fakat özellikle son yıllarda Akita, Boxer, Husky, Labrador Retriever, Golden Retriever gibi büyük köpek ırklarında da daha sık olarak karşımıza çıkmaya başlamıştır.

Köpeklerde Patella Çıkığı Nedenleri

Patellar çıkığı birçok farklı faktöre bağlı olarak karşımıza çıkabilmektedir. Fakat genetik bu sorunda önemli bir role sahiptir. Bunun yanında travmalar bu sorunun ortaya çıkmasında önemli bir etkendir.

Patella, diz ekleminde bulunan küçük bir kemiktir. Patellar tendon, uyluk kemiğinin (femur) ucundaki bir olukta oturur ve dizin hemen altında kaval kemiğine (tibia) bağlanır. Patellar çıkık, diz kapağı diz fleksiyondayken femoral oluktan kaydığında veya yerinden çıktığında meydana gelir.

Köpeklerde patella çıkığı durumunda femur, tibia veya kalçayı içeren daha sığ bir femoral oluk veya uzuvda genel bir yanlış hizalanma durumu olma olasılığı yüksektir. Bu da genetik etkilerden kaynaklıdır. Çıkıklar bir veya her iki dizde meydana gelebilir.

Medial patellar luksasyon daha yaygındır ve belirtiler genellikle bir köpeğin hayatının erken dönemlerinde gelişir. Çoğunlukla küçük ırk köpekleri etkiler. Lateral luksasyon daha az sıklıkla görülür ancak orta veya büyük cins köpeklerde daha yaygındır ve genellikle kalça displazisi ile birlikte görülür.

Patella çıkığı ilerledikçe, patella daha kolay ve sık çıkar. Diz eklemi kıkırdağına sürekli sürtünerek artrite yol açar. Patellanın çıkmasından kaynaklanan zorlanma, köpekleri kranial çapraz bağ kopması gibi diğer ortopedik diz rahatsızlıklarına da yatkın hale getirebilir.

Köpeklerde Patella Çıkığı Belirtileri

Köpeklerde patella çıkığı belirtileri, köpeğinizin çıkık patellasının ne kadar ciddi olduğuna yani derecesine bağlı olarak değişecektir. Genellikle, hafif vakalarda (1. derece) hiçbir belirti yoktur ve bir veteriner tarafından rutin bir fiziksel muayene sırasında şans eseri tanı konur. İleri derecelerde ise karşımıza farklı belirtiler çıkmaya başlar. Ayrıca özellikle 4. derece patella çıkığı vakalarında bazı komplikasyonlar oluşabileceği için bunlar ile ilişkili belirtilerde görülebilmektedir.

Sıçrayan yürüyüş görebileceğiniz en belirgin işarettir. Köpeğiniz yürüyorken ara sıra zıplama tarzında bir durum geliştirir ve arka bacaklarını birkaç adım boyunca yukarıda tutabilir. Daha sonra, bacağını salladıktan sonra normal yürüyüşüne geri döner ve patella doğru pozisyonuna geri geldiğinde tamamen iyi görünür.

Patella çıkığında sorun ilerledikçe patella kemiği daha kolay ve sık şekilde yerinden oynar. Bu daha sık ve sürekli topallamaya neden olur. Bu nedenle, köpeğinizin rahatsızlığını ve derecesini belirlemek için izleme önemlidir. Patellanın diz kıkırdağına sürekli sürtünmesi nedeniyle, artrit de gelişebilir. Artrit ağrı, topallama ve kalkıp oturmada zorluk gibi ek belirtilere neden olur. Köpeklerde ayrıca durum kötüleştikçe kranial çapraz bağ kopması olasılığı daha yüksektir. Belirtiler arasında topallama, arka bacağın öne çıkması, dizde şişme, uzanma veya kalkmada zorluk görülür.

Köpeklerde Patella Çıkığı Tedavisi

Veteriner hekim patella çıkığını teşhis etmek için fiziksel bir muayene yapacak ve çıkığın şiddetine göre tedavi önerilerinde bulunmak için 1 ile 4 arasında bir derece belirleyecektir. Etkilenen bacaktaki ortopedik anormallikleri daha iyi değerlendirmek için röntgen önerilebilir. Bazı durumlarda BT veya MR gibi gelişmiş görüntüleme teknikleri kullanılabilmektedir.

Köpeklerde patella çıkığının tedavisi, durumun ciddiyetine ve köpeğin klinik belirtilerine göre değişir. Klinik belirtileri olmayan hafif vakaların çoğunda herhangi bir tedaviye gerek duyulmaz. Aralıklı veya seyrek topallama yaşayan köpekler veya patellar çıkıklığına bağlı olarak artrit geliştiren köpekler için tedavi seçenekleri değerlendirilebilir. İlk olarak amaç koruyucu tedavi seçenekleri ile sorunu azaltmaktır. Bunun için aşağıdaki uygulamalar yapılabilir.

• İdeal kiloyu korumak
• Eklem koruyucu takviyeler
• Ağrı kesici ilaçlar
• Egzersiz kısıtlaması
• Fiziksel rehabilitasyon
• Omega-3 yağ asitleri

Özellikle 2. derece veya üzerindeki patella çıkığı durumlarında ya da kalıcı topallık şekillenen köpeklerde genellikle ameliyat önerilir. Patella çıkığını düzeltmek için farklı cerrahi yaklaşımlar vardır. Köpeğinizin tüm sorunlarını ele almak için bir veya birden fazla tekniğe ihtiyaç olabilir.

Patella çıkığına ait belirgin klinik bulgular göstermeyen köpeklerde genellikle iyi bir prognoz vardır ve bu rahatsızlık uzun yıllar boyunca rahatlıkla tedavi edilebilir. Daha şiddetli çıkık olgularında ve önemli klinik belirtileri olan köpekler için cerrahi müdahale ile genellikle diz kapağı stabilitesinin geri kazanılması amaçlanır. Özellikle artrit başlangıcından önce operasyon yapılırsa iyi sonuçlar alınmaktadır. Ameliyatlı veya ameliyatsız daha şiddetli çıkık veya kalıcı klinik belirtileri olan birçok köpekte artrit durumu kontrol edilmeli ve gerekirse artrit tedavisi de uygulanmalıdır. Patella çıkığı olan büyük ırk köpeklerde prognoz biraz daha kötü olabilir. Çünkü bu köpeklerde sıklıkla kalça çıkığı veya anormal şekilli femur gibi patella çıkığına katkıda bulunan diğer ortopedik rahatsızlıklar bulunur.

Sıkça Sorulan Sorular